(ORGAN BAĞIŞI ANA SAYFASINA GERİ DÖN)
Resmi Gazete
Tarih: 01 Haziran 2000
Sayı: 24066
Sağlık Bakanlığından:
Amaç
Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı, tedavisi doku
veya organ nakli ile mümkün olan hastaların hayatiyetini sürdürmek için
nakilleri gerçekleştirecek organ ve doku nakli merkezlerinin, organ ve doku
kaynağı merkezlerinin ve doku tipleme ünitelerinin açılması, çalışması ve
denetimi ile bunların bağlı olduğu kamu kurum ve kuruluşları ile özel
kuruluşların uymak zorunda oldukları usul ve esasları düzenlemek, organ ve doku
nakli hizmetlerinin yürütülmesinde uyulması gereken esasları belirlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu Yönetmelik, kamu kurum ve
kuruluşlarıyla özel kuruluşların organ ve doku nakilleri ile ilgili
faaliyetlerini kapsar.
Dayanak
Madde 3- Bu Yönetmelik, 181 sayılı Sağlık
Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 43 üncü
maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4- Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık; Sağlık Bakanlığını,
b) Organ ve Doku Nakli; terminal dönemdeki
hastalıklarda tedavi amacıyla uygulanan organ ve doku nakli ameliyesini,
c) Organ ve Doku Nakli Merkezi; organ ve doku
nakillerinin uygulandığı tıbbi tedavi merkezlerini,
d) Özel Organ ve Doku Nakli Merkezi; organ ve doku
nakillerinin uygulandığı, gerçek kişilere ve özel hukuk tüzel kişilerine ait
tedavi merkezlerini,
e) Organ Kaynağı Merkezi; beyin ölümü kriterlerini
tespit edebilecek donanım ve personele sahip merkezleri,
f) Doku Tipleme Laboratuvarı; donör adayı ile
alıcıların doku tiplemelerini yapabilecek donanım ve personele sahip
laboratuvarları,
g) Kanun; 29/5/1979 tarihli ve 2238 sayılı Organ ve
Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanunu,
h) Ulusal Koordinasyon Kurulu (UKK); Ulusal Organ ve
Doku Nakli Koordinasyon Kurulunu,
ı) Ulusal Koordinasyon Sistemi (UKS); Ulusal Organ ve
Doku Nakli Koordinasyon Sistemini, ifade eder.
Ulusal Koordinasyon Kurulunun Yapısı
Madde 5- Ulusal Organ ve Doku Nakli
Koordinasyon Kurulu; Bakanlık Müsteşarı, Tedavi Hizmetleri Genel Müdürü, Kalp,
Karaciğer, Böbrek, Kornea, Kemik İliği Nakilleri Bilim Kurulları Başkanları ile
İmmünoloji ve Diyaliz Bilim Kurulları Başkanlarından oluşur. Bilim Kurulu Başkanlarından biri Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinatörü olarak seçilir.
Koordinatör Kurul üyelerinin oylarının salt çoğunluğuyla seçilir. Ülke
Koordinatörü bir yıl süre ile görev yapar. Aynı üye ikinci yıl kurul üyeliğine
seçilse dahi Ülke Koordinatörü olamaz.
Ulusal Koordinasyon Kurulunun Görevleri
Madde 6- Ulusal Koordinasyon Kurulu aşağıdaki
görevleri yürütmekle yükümlüdür:
a) Organ ve doku nakilleri konusunda ulusal
stratejileri belirlemek; alınması gereken önlemleri, gelişime yönelik plan ve
programları Bakanlığa önermek,
b) Ulusal Koordinasyon Sistemini geliştirmek,
c) Organ ve doku kaynağı merkezlerinde yapılan organ
ve doku paylaşımını denetlemek ve bir rapor halinde Bakanlığa sunmak,
d) Bilim kurulları arasında koordinasyonu sağlamak,
e) Organ ve doku nakli merkezlerinin açılma
başvurularına ait ilgili Kurul tarafından hazırlanan raporları ülke
ihtiyaçlarına göre değerlendirmek ve açılmasını Bakanlığa önermek,
f) Diğer ülkelerdeki gelişmeleri izlemek ve ülkeye
kazandırmak.
Ulusal Koordinasyon Kurulunun Çalışma Usulü
Madde 7- Kurul, Bakanlıkça olağanüstü toplantıya
çağırılmadıkça en az 2 ayda bir kez toplanır. İlk toplantı bilim kurulu
başkanlarının belirlenmesinden sonra 1 ay içerisinde yapılır.
Toplantıların sekreteryasını Sağlık Bakanlığı
Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü yürütür.
Kurul üyelerinin yol giderleri Bakanlıkça karşılanır.
Bilim Kurullarının Yapısı
Madde 8- Kalp-akciğer-kalp kapağı, Karaciğer,
Böbrek, Kornea, Kemik iliği nakilleri ve İmmünoloji Bilim Dalı için ayrı bilim
kurulları oluşturulur. Bilim ve teknolojinin gelişmesiyle yeni uygulamaya
başlanan organ ve doku nakilleri için bilim kurulları oluşturulur.
Her nakil türü için oluşturulacak bilim kurulları,
Bakanlıkça Doku ve Organ Nakli Merkezi olarak faaliyet gösterilmesine izin
verilmiş merkezlerin belirleyeceği birer temsilciden oluşur. İmmünoloji Bilim
Kurulu; Bakanlıktan Doku Tipleme Labaratuvarı olarak izin almış, kamuya ait laboratuvarların
belirleyeceği birer temsilciden oluşur.
Bu Merkezler her yıl Aralık ayının ilk haftasında, bir
sonraki yıl Bilim Kurulunda görev alacak temsilcilerini Bakanlığa bildirir.
Makamın onayını müteakip 1 Ocak tarihi itibariyle üyelik başlar ve üyelik süresi
1 yıldır. Herhangi bir nedenle boşalan üyeliğe, yine kendi merkezi tarafından bir
üye
belirlenir. Bu üye boşalan üyenin süresini tamamlar. Her
üye tekrar seçilebilir.
Bakanlık Tedavi Hizmetleri Genel Müdürü ya da yetkili
kılacağı bir kişi, Bilim Kurullarının daimi üyesidir.
Bilim Kurullarının Görevleri
Madde 9- Bilim Kurulları aşağıdaki görevleri
yürütmekle yükümlüdür. Bilim Kurulları bu görevleri yürütmek için alt kurullar
oluşturabilir.
a) Görev aldıkları organ ve doku nakli türüne ait,
organ ve doku nakli merkezlerinin açılma başvurularını değerlendirmek, kurul
tarafından belirlenen üç üye vasıtasıyla merkezleri yerinde denetleyerek inceleme
raporu hazırlamak ve bir rapor halinde Ulusal Koordinasyon Kuruluna sunmak,
b) Organ ve doku nakli merkezlerinin çalışmalarını
izlemek,
c) Ülkedeki organ ve doku nakilleri konusunda
stratejileri belirlemek, alınması gereken önlemleri, hizmetin gelişimine yönelik
plan ve programları önermek,
d) Görev alanları ile ilgili organların merkezi
dağıtım sisteminin prensiplerini oluşturmak ve Ulusal Koordinasyon Kuruluna
sunmaktır.
Bilim Kurullarının Çalışma Usulü
Madde 10- Kurullar, Bakanlıkça olağanüstü
toplantıya çağırılmadıkça, Ocak ve Haziran aylarında olmak üzere yılda iki kez
olağan olarak toplanır.
Kurullar üyeleri arasından bir başkan seçerler.
Hizmetlerin gelişmesini sağlamak amacıyla kendi üyelerinden ya da Kurul dışından
çalışma grupları oluşturabilirler.
Kurulun toplantılarına Kurulca kabul edilebilir bir
mazereti olmaksızın üstüste iki kez katılmayan temsilcinin üyeliği sona erer.
Yerine aynı usullerle bir üye seçilir.
Kurulların sekreteryasını Sağlık Bakanlığı Tedavi
Hizmetleri Genel Müdürlüğü yürütür. Kurul üyelerinin ulaşım giderleri Bakanlıkça
karşılanır.
Bölge Tıbbi Kurullarının Yapısı
Madde 11- Bölge Tıbbi Kurulları bölgenin
bulunduğu il merkezindeki organ ve doku nakli merkezlerinin temsilcilerinden
oluşur.
Bölge Tıbbi Kurullarının Görevleri
Madde 12- Bu kurulda görev alacak olan organ
ve doku nakli hekimleri sırayla nöbet tutarlar. Organ ve doku bağışı veya donör
adayı olduğunda nöbetçi hekim merkeze gelerek organ dağıtımını yapar.
Gerçekleşen organ ve doku dağıtımı sonunda gerçekleşen nakilleri ve
kullanılamayan organ ve dokulara ait bilgileri bir rapor halinde Bakanlığa sunar.
Kalp, kalp-akciğer, karaciğer nakli bekleyen hastaların öncelikleri Bölge Tıbbi Kurulu tarafından belirlenir ve takip edilir.
Ulusal Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Koordinasyon
Merkezi
Madde 13- Ulusal Koordinasyon Kurulunun aldığı
kararlar doğrultusunda organ ve doku nakilleri ile ilgili hizmetleri yürütmekle
yükümlüdür. Bu Merkez Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı
olarak hizmet yürütür.
Organ ve Doku Nakli Bölge Koordinasyon Merkezleri
Madde 14- Ulusal Organ ve Doku Nakli
Hizmetleri Koordinasyon Merkezine bağlı olarak çalışan bölgesel merkezlerdir.
Bölge koordinasyon merkezleri, kendilerine bağlı illerde hizmetin yürütülmesinde
koordinasyonu sağlayacaktır. Ankara, İstanbul ve İzmir' de olmak üzere üç bölge
kurulmuştur. Yeni merkezlerin kurulmasına ihtiyaç duyulması halinde Ulusal
Koordinasyon
Kurulunun önerisiyle Bakanlık yeni merkezler kurabilir.
Bölge koordinasyon merkezleri organ ve doku kaynağı
merkezleri, doku tipleme laboratuvarları ve organ ve doku nakli merkezleri
arasında koordinasyonu sağlar.
Bu Merkezler, organ ve doku naklinin
gerçekleştirilmesi ile ilgili donör adayı ve alıcı ile ilgili yapılması gereken
tıbbi, idari ve hukuki işlemlerin tamamlanmasını sağlar.
Nakilleri yapacak Organ Nakli Merkezi Hekimlerini
göreve çağırır.
Organ alım ekiplerinin, çıkarılan organların ve nakil
yapılacak hastaların merkezlere nakillerini sağlar.
Organ ve Doku Nakli Bilgi İşlem Merkezi
Madde 15- Ülke genelinde tüm organ ve doku
bağışları ile organ ve doku bekleyen hasta bilgilerini ve gerçekleşen nakilleri
içeren veri tabanı oluşturmakla görevlidir. Bilgi İşlem Merkezi, bölge
koordinasyon merkezleri ile elektronik ağla bağlantılıdır.
Organ ve doku nakli bekleyen hastalar, nakillerini
gerçekleştirilmesini istedikleri merkezlere kaydolurlar. Bir hasta sadece bir
merkeze kaydolabilir. Merkezler hasta bilgilerini Organ ve Doku Nakli Bölge
Koordinasyon Merkezine bildirirler. Bölge koordinasyon merkezleri, organ ve doku
nakli merkezleri tarafından bildirilen hasta kimlik ve doku tipleme bilgilerini
güncel olarak bilgisayar kayıtlarına alır ve bu bilgileri Organ ve Doku Nakli
Bilgi İşlem Merkezine aktarır.
Organ ve Doku Nakli Merkezleri
Madde 16- Bakanlıkça faaliyet izni verilmiş
nakil merkezleridir. Organ ve doku nakli merkezlerinin taşıması gereken şartlar
ve çalışmalarına ait usul ve esaslar her organ nakli için hazırlanacak Yönerge
ile belirlenir. Bu Yönergeler her organ ve doku için, ilgili Bilim Kurulları
tarafından ayrı ayrı
hazırlanır ve Bakan onayı ile yürürlüğe girer.
Bu Yönergelerde;
a) Merkezin sorumluluğunu üstlenecek personelin
nitelikleri,
b) Merkezde görev alacak personelin nitelikleri,
c) Merkezlerde bulunması gereken bölümleri,
d) Merkezde bulunması gereken araç ve gereçler,
belirlenir.
Organ ve Doku Nakli Merkezlerinin Kuruluşu
Madde 17- Organ ve Doku Nakli Merkezleri, kamu
kurum ve kuruluşları ile gerçek ve özel hukuk tüzel kişileri tarafından, bunlara
ait genel ve özel hastaneler bünyesinde bir ünite biçiminde kurulabilir. Bu
Merkezlerin faaliyete geçebilmesi için Bakanlıktan açılma izni onayı alınması
zorunludur.
Göz bankaları yalnızca kamu kurum ve kuruluşlarının
bünyesinde kurulabilir. Bankaların açılmasının planlanması, Bakanlık tarafından
yapılır ve açılma kararı Bakanlık tarafından verilir. Üniversite hastaneleri,
Bakanlığa bildirmek koşuluyla, kendi bünyelerinde banka açabilirler.
Organ ve Doku Nakli Merkezi Açılma Başvurusu ve
Gerekli Belgeler
Madde 18- Organ ve Doku Nakli Merkezi
açacakların bir dilekçe ile Sağlık Bakanlığına başvurmaları gereklidir.
Dilekçeye;
a) Merkez sorumluluğunu üstlenecek hekime ait
belgeler,
b) Organ nakli yapacak hekimin, yapacağı organ nakli
alanında, eğitim programı açısından Kurulun onaylamış olduğu bir merkezde
yeterli eğitimi gördüğüne ilişkin belge,
c) Merkezde görev alacak personelin eğitim durumunu
gösterir belgeler,
d) Organ veya Doku Nakli Merkezinin Planı: Organ ve
doku nakli hizmetleri için ayrılan bölümlere ait 1/100 ölçekli, her kat için
ayrı düzenlenmiş, yerleşim ve kullanım alanlarını gösterir, ozalite çekilmiş,
Merkezin bulunduğu ilin Bayındırlık ve İskan Müdürlüğünce tasdik edilmiş plan,
e) Merkezde bulunan araç gereci gösterir liste,
f) Özel Organ ve Doku Nakli Merkezi için
başvuruluyorsa; kurucu gerçek kişi ise, nüfus cüzdanının onaylı örneği, vakıf ise
vakıf senedinin, şirket ise şirket sözleşmesinin noterden tasdikli örneği veya
kuruluşu gösteren mahkeme kararının örneği eklenir.
Başvuruyu yapan merkez de, yaptığı organ nakli türüne bağlı olarak, hastanın nakil öncesi ve sonrası dönemlerde ihtiyaç duyabileceği anesteziyoloji ve reanimasyon, iç hastalıkları, çocuk sağlığı ve hastalıkları, patoloji ve diğer branşların mevcut olduğunu, kan bankası desteği ile psikolojik ve sosyal servis desteğine sahip olduğunu, veri yönetimi olanaklarını kullanabildiğini belgelemelidir. Böbrek nakli yapan ve bünyesinde diyaliz merkezi bulunmayan organ nakli merkezleri bu amaçla kullanılmak üzere 2 cihaz kapasiteli diyaliz ünitesi bulundurmak zorundadır.
Organ ve Doku Nakli Merkezi Açılma İzin Belgesi
Madde 19- Organ ve Doku Nakli Merkezi açılması için
yapılan başvurular, ilgili Bilim Kurulu tarafından değerlendirilir.
Değerlendirme sonucunda hazırlanan rapor Ulusal Koordinasyon Kuruluna sunulur.
Başvuru Ulusal Koordinasyon Kurulunda ülke ihtiyaçlarına ve ulusal planlamaya
göre incelenir. Uygun görüldüğü taktirde, Bakanlık onayı ile açılma izni verilir.
Merkezdeki sorumlu hekim değiştiğinde gerekli belgelerle Bakanlığa başvurularak açılma izni yenilenir.
Organ ve Doku Nakli Merkezlerinin İzlenmesi
Madde 20- Ülke sınırları içinde alınan her
organ kamu yararına kullanılacak niteliğe sahiptir. Kişisel tasarruflardan
etkilenmez.
Merkezlerin faaliyetlerinin izlenmesi ve
değerlendirilmesi Ulusal Koordinasyon Kurulunun belirleyeceği kriterler
çerçevesinde Ulusal Koordinasyon Kurulu tarafından gerçekleştirilir. Ulusal
Koordinasyon Kurulu, değerlendirilen merkezlere ilişkin önerilerini Bakanlığa
bildirir. İlgili merkezler kendilerine ilişkin öneriler doğrultusunda
düzenlemeler yapmakla yükümlüdürler.
Merkezlerin açılma iznine ait nitelikleri
kaybetmeleri veya Ulusal Koordinasyon Kurulu tarafından faaliyetlerinin
sakıncalı bulunması hallerinde çalışmaları Bakanlıkça durdurulur.
Yıllık Rapor
Madde 21- Organ ve doku nakli merkezleri her
yıl yapılan nakilleri ve hasta izlemlerini en geç 31 Ocak tarihinde Sağlık
Bakanlığında olacak şekilde bildirmekle yükümlüdür. Bu veriler Bakanlık
tarafından yıllık rapor olarak yayımlanır.
Organ ve Doku Kaynağı Merkezi
Madde 22- Organ ve doku alınabilecek
potansiyel donörlerin saptanıp izleneceği hastanelerdir.
Bu hastaneler organ alım operasyonunu
gerçekleştirebilecek altyapı koşullarına, potansiyel donörün izlenmesine imkan
veren araç-gerece ve tıbbi ölüm durumunu saptayacak Kanunda belirtilen
branşlardan hekimlere sahip olmak zorundadır.
Her organ ve doku kaynağı merkezinde bir koordinatör
hekim ve iki yardımcı görevlendirilir. Bu Ekip Yoğun Bakım Ünitesi sorumlu
hekimine bağlı olarak çalışır. Bu Ekipte ayrıca, donör adayı ailesinden, organ
bağışının alınmasında görevli, yardımcı sağlık personeli, psikolog, imam ve
gönüllü kişiler bulunur. Bu personelin eğitimi, görev, yetki ve sorumlulukları
Ulusal Koordinasyon Kurulu tarafından hazırlanan ve Bakan onayı ile yürürlüğe
giren bir Yönerge ile belirlenir.
Doku Tipleme Laboratuvarları
Madde 23- Doku tiplemesini gerçekleştirecek
laboratuvarların yapısal ve fonksiyonel koşulları İmmünoloji Bilim Kurulu
tarafından hazırlanan ve Bakan onayı ile yürürlüğe giren bir Yönerge ile
belirlenir.
Gönüllü Kuruluşlar
Madde 24- Organ nakli hizmetleriyle ilgili
hizmetlerde halkın hizmete atılımını sağlar. Organ bağışının ülke düzeyinde
gelişmesini sağlayıcı faaliyetleri destekler.
UKS
Ulusal Koordinasyon Sisteminin Amacı
Madde 25- Sistemin amacı ülke genelinde organ
ve doku nakli hizmetleri alanında çalışan kurum ve kuruluşlar arasında gerekli
koordinasyonu sağlamak ve çalışmaların verimliliğini artırmak, kadavra organ
sayısını artırmak, bilimsel kurallara göre ve tıbbi etik anlayışına uygun,
adaletli organ ve doku dağıtımını sağlamaktır.
Organ ve Doku Dağıtımı Yönergesi
Madde 26- Organ ve doku dağıtımı, Ulusal
Koordinasyon Kurulu tarafından hazırlanan ve Bakan onayı ile yürürlüğe giren bir
Organ ve Doku Dağıtımı Yönergesine göre yapılır.
Organ ve Doku Nakli Koordinatörlüğü ve UKS
Görevlileri
Madde 27- Sistem içinde, değişik birimler
arasındaki koordinasyonu, organ ve doku kaynağı merkezlerinde görev yapacak olan
organ ve doku nakli koordinatörleri sağlar.
Organ ve doku nakli koordinatörleri, donörlerin
saptanmasından, ilgili hekimlerin olgu başına intikallerini sağlayarak; beyin
ölümü tutanağında (Ek-1) belirtilen beyin ölüm kriterlerine göre ve kurallara
uygun biçimde düzenlenmesinden, Kanuna göre, gerekiyorsa, donör ailesinden izin
alınmasından, alınan organ ve dokunun ilgili merkeze
naklinden sorumludur.
Organ ve doku kaynağı merkezleri beyin ölümü oluşan
her hastayı Bölge Koordinasyon Merkezine bildirmek zorundadır.
Organ ve Doku Alım Ekibi
Madde 28- Kadavradan organ ve doku alımı
gerçekleştirecek hekimlerin yetkileri ve eğitimlerine ait koşullar ilgili Kurul
tarafından belirlenir.
Organ ve Doku Dağıtımı
Madde 29- Organ ve doku dağıtımı Ulusal
Koordinasyon Kurulu tarafından hazırlanan ve Bakanlıkça onaylanan Organ ve Doku
Dağıtımı Yönergesine göre yapılır. Organ dağıtımı bilgisayar ortamında, Ulusal
Koordinasyon Kurulu tarafından kabul edilmiş bilgisayar programına göre yapılır.
Organ ve doku nakli merkezleri, organ ve doku bekleyen hastalara ait kimlik ve
adresleri, doku tiplemeleri, öncelik sıralarına ait bilgileri Organ ve Doku
Nakli Bilgi İşlem Merkezine bildirmek zorundadır. Donör ve hastaya ait doku
özellikleri eşlenmeleri, müşterek kullanılan program tarafından, bilgisayar
ortamında yapılır.
Nakil merkezleri kendilerinde sıra bekleyen hastalara
ait listeleri güncelleştirmek zorundadırlar.
Organ ve doku nakli merkezleri kendi hastanelerinde
çıkan donöre ait organ ve dokuları kendi merkezinde kullanma hakkını haizdir.
Ancak bu kullanımda aranacak en az doku uyumu şartları bilim kurulları
tarafından belirlenir. Donörün bulunduğu merkezde kullanılmayacak olan organ ve
dokular Bölge Koordinasyon Merkezine bildirilir. Bölge Koordinasyon Merkezi
bölgede sisteme kayıtlı merkezlere önceden belirlenen sıraya göre dağıtım yapar.
Bölgede kullanılmayan organ ve dokular bir sonraki bölge merkezi tarafından
dağıtıma alınır.
Yurt Dışı İlişkiler
Madde 30- Sistemin yurt dışında bulunan mevcut
sistemler veya diğer ülkeler ile işbirliği yapılması Ulusal Koordinasyon Kurulu
tarafından belirlenen koşullar çerçevesinde gerçekleştirilir.
Yasaklar
Madde 31- Bu Yönetmelik ile gösterilen nitelik
ve koşullara sahip olmadan ve Bakanlıktan izin almadan, hekimler ve diğer
şahıslar tarafından organ ve doku nakli yapmak için özel merkezler açılması,
organ ve doku nakli yapılması yasaktır. Kamu kurum ve kuruluşlarında organ nakli
yapmaya başlayacak olan merkezler bu durumu Bakanlığa bildirirler ve izin
belgesi alırlar. Bu yasağa uymadığı saptanan merkezlerin faaliyetleri Bakanlıkça
durdurulur ve haklarında Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.
Kaldırılan Hükümler
Madde 32- 20/8/1993 tarihli ve 21674 sayılı
Resmi Gazete'de yayımlanan ve 22/9/1994 tarihli ve 22059 sayılı Resmi Gazete'de
yayımlanan Yönetmelikle değiştirilen Organ Nakli Merkezleri Yönetmeliği ve
20/8/1993 tarihli ve 21674 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Kornea Naklinde
Kornea Sağlanması ve Paylaşımı Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Madde 33- Bu Yönetmelikte geçen yönergeler, Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren 6 ay içerisinde hazırlanır.
Geçici Madde 1- Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce faaliyete geçmiş bulunan kamu kurum ve kuruluşlarına ait organ ve doku nakli merkezleri, Yönetmeliğin yayımından itibaren en geç 3 ay içerisinde yaptıkları organ nakli türlerini ve bu nakil türlerinin sorumlularını Bakanlığa bildirmek zorundadırlar. Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce yapılan Özel Organ ve Doku Nakli Merkezi başvuruları hükümsüzdür. Bu merkezler, bu Yönetmeliğe uygun olarak tekrar başvuracaklardır.
Yürürlük
Madde 34- Bu Yönetmelik yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 35- Bu Yönetmelik hükümlerini Sağlık
Bakanı yürütür.
Tanım:
Beyin ölümü klinik bir tanıdır ve beyin
fonksiyonlarının tam ve irreversibl kaybıdır.
İrreversibl komanın temel bulguları:
I) Beyin ölümüne karar vermek için komanın aşağıdaki
nedenlere bağlı olmaması,
a) Primer hipotermi,
b) Hipovolemik ya da hipotansif şok,
c) Geriye dönüşüm sağlayabilecek intoksikasyonlar (barbitürat
ve diğer sedatifler, depresan ve narkotik ilaçlar) ile
metabolik ve endokrin bozukluklar,
II) Bilincin tam kaybı,
III) Spontan hareketin bulunmaması. Aşağıda bulunan durumlar beyin ölümü
tanısını ekarte ettirmez,
a) Derin tendon reflekslerinin alınması,
b) Yüzeyel reflekslerin alınması,
c) Babinski refleksi alınması,
d) Solunum benzeri hareketler alınması, (omuz
elevasyon ve adduksiyonu, önemli tidal volum değişikliği olmaksızın
interkostal genişleme),
e) Patolojik fleksiyon ve ekştensiyon cevabı
dışındaki spontan ekstremite hareketleri,
IV) Ağrılı uyaranlara serebral-motor cevap
alınamaması,
V) Spontan solunum bulunmaması,
VI) Beyin sapı reflekslerinin tamamen kaybolması,
a) Beyin ölümünde pupiller parlak ışığa yanıtsız ve
dilatedir (4-9 mm),
b) Kornea refleksi yokluğu,
c) Vestibulo-oküler refleks yokluğu,
d) Okülosefalik refleks yokluğu,
e) Feringeal ve trakeal reflekslerin yokluğu,
VII) Apne testi:
Apne testi uygulanabilmesi için, Arterial pO2 ve pCO2
değerleri normal olmalıdır (pCO2 40 mmHg ve üzerinde). Bu koşullarda hasta 10-30
dakika süre ile %100 oksijen ile ventile edilerek arteriyel oksijen basıncının
200 mmHg üzerinde olması sağlanmalıdır. Bu koşullar sağlandıktan sonra hasta
mekanik solunum desteğinden ayrılarak trakea içerisine en az 8-10 dakika süre
ile 6 lt. dakikada oksijen uygulanmalıdır. Bu uygulamalara rağmen spontan soluma
yoksa apne veya kan gazlarında pCO2 basıncı 60 mmHg veya üzerinde ise spontan
soluma hareketi yoksa apne testi pozitiftir.
Beyin ölümü tanısı konan hastalarda
* Daha önce tanısı konulmuş bir nedenle hasta
irreversibl koma tablosuna girmişse en az 12 saat, etyolojisi bilinmeden gelişen
tablolarda en az 24 saat bu koşulların değişmeden devamlılığı gözlenmelidir.
* Klinik beyin ölümü tanısı almış hastalarda,
hekimler kurulunun uygun göreceği bir laboratuvar yöntemiyle beyin ölümü teyid
edilmelidir.
* Hasta yakınına beyin ölümü deklare edildikten sonra
hastaya uygulanan tıbbi destekler kesilebilir.
* Hasta yakınına beyin ölümü deklare edildikten sonra
yaşam desteğinin kesildiği durumlar:
1- Hastanın organ veya organlarının transplantasyon
için kullanılmasına hasta yakınının izin vermesi,
2- Hasta yakınlarının yaşam desteğinin kesilmesine
izin vermesidir.